به گزارش ایبِنا؛ لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ مطابق با زمان قانونی خود، از سوی دولت به مجلس ارسال شد. تاکید دولتمردان بر کاهش وابستگی به دلارهای نفتی همانند سال‌های قبل، امسال نیز به چشم می خورد. موضوعی که همواره در این سال‌ها، از دغدغه‌های اصلی کارشناسان اقتصادی بوده است و اذعان داشته‌اند برای کاهش اثرپذیری از ناحیه تحریم‌های خصمانه آمریکا، باید به سمت اقتصاد بدون نفت حرکت کنیم. سیاستی که کمتر کسی با آن مخالفت دارد، اما در گام بعدی، یعنی ایجاد منابع درآمدی جایگزین نفت، چالش بین کارشناسان و تصمیم‌گیران دولت و مجلس، نمایان می‌شود.
اما در آخرین لایحه بودجه قرن، بازهم شاهد نگاه ویژه دولت به درآمدزایی از ناحیه مالیات‌ستانی هستیم. چراکه دولت معتقد است در غیاب دلارهای نفتی و کاهش درآمد از منابع طلای سیاه، مهم‌ترین منبع درآمدی برای بودجه کشور، مالیات است. به گونه‌ای که سهم درآمد مالیاتی در بودجه ۱۴۰۰ حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال جاری، بیشتر شده است.
در این میان، سوال اساسی این است که آیا در سال جاری به اصلاح نظام مالیاتی و توسعه بسترهای لازم برای مالیات ستانی از سوی دولت و مجلس توجه کافی شده است؟ سوالی که پاسخ به آن می‌تواند چشم انداز روشنی از آینده رشد درآمدهای مالیاتی در اقتصاد ایران را نشان دهد.
وحید عزیزی از کارشناسان اقتصادی در حوزه مالیات در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با تاکید بر استفاده از بستر نظام مالیاتی برای افزایش منابع درآمدی در بودجه کشور اظهار داشت: نکته اصلی در این باره این است که قبل از بودجه‌نویسی و ارسال لایحه آن به مجلس، باید قوانین پایه‌های مالیاتی مطرح و مصوب شده باشد. خیلی از پایه‌های مالیاتی نیاز به زیرساخت اطلاعاتی و حقوقی کاملی دارند، به این خاطر از طریق بودجه نمی‌توانند مطرح شوند و اگر هم مطرح شوند، به سرانجام نمی‌رسند.
وی افزود: منتهی مشکل اصلی اینجاست که در این سال ها، دولت ارسال لایحه اصلاح قانون مالیاتی را به تعویق انداخته و بعید است که تا پایان دولت به سرانجام برسد. همچنین متاسفانه به همین بهانه هم خیلی از طرح‌های مجلس به تعویق افتاد. چون مدام گفته شد که منتظر باشید تا لایحه جامع ارسال شود. در نتیجه در مجلس هم اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به تعویق افتاد و به نتیجه نرسید.
عزیزی ادامه داد: بحث بعدی این است که بعضی از موارد که باید اجرا می‌شد و به درآمدهای مالیاتی کمک می کرد هم اجرا نشد. مثل قانون سامانه مودیان پایانه‌های فروشگاهی. بحث سوم هم این است که یک سری کارهای خوب مثل مالیات بر خانه‌های خالی، مالیات بر املاک و خودروهای لوکس را نمایندگان در قانون بودجه سال گذشته انجام دادند. اما متاسفانه با وجود اینکه در قانون بودجه ۹۹ هم به تصویب رسید ولی تا الان که لایحه بودجه سال آینده نیز به مجلس ارسال شده است، هنوز اجرایی نشده است. متاسفانه گفته می شود که در مقابل این پایه های درآمدی عدد صفر نوشته شده است، در حالی که صفر به این معنی نیست که این پایه‌ها درآمدزا نبوده‌اند، بلکه از سوی دولت اجرا نشده است.
عزیزی در ادامه اظهار داشت: لذا به نظر می رسد که عزمی برای جایگزینی مالیات با درآمدهای نفتی وجود ندارد. یکی از نشانه های آن، عدم توجه دولت به پایه‌های مالیاتی و یک نشانه دیگر نیز پیش‌بینی پیش فروش نفت با ارقام بالا و حتی خود فروش نفت است که نشان می‌دهد به این زودی‌ها عزمی برای فاصله گرفتن از نفت وجود ندارد.
وی تاکید کرد: انتظار می‌رفت که قبل از ارسال لایحه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس، شاهد افزایش پایه‌های مالیاتی باشیم که متاسفانه اتفاق نیفتاد و عملا هم فرصتی برای این کار نیست. بودجه یک ظرفیت محدودی دارد و نمی توان با یک خط یا پاراگراف به دنبال اصلاح سازوکار مالیاتی باشیم و باید پیش از ارسال لایحه بودجه، به دنبال توسعه و افزایش پایه‌های مالیاتی می‌بودند. هرچند عمکلرد سال جاری در حوزه درآمدهای مالیاتی برای دولت، نشان می‌دهد که تا پایان سال، منابع پیش بینی شده مالیاتی، تحقق می‌یابد.
این کارشناس اقتصادی در پایان گفت: اقتصاد ما این ظرفیت را دارد که یکی دو ساله، با کاهش معافیت‌های مالیاتی، افزایش پایه‌های مالیاتی و بهبود زیرساخت های اطلاعاتی در حوزه مالیاتی، این درآمد مالیاتی در بودجه را به راحتی دو برابر کند.
